Բազմաթիվ շենքերից կազմված համատիրությունների ասոցիացիայի ձևավորումը հնարավոր է դարձնում ասոցիացիայի կառավարման վարչական ծախսերի բաշխումը մեկից ավելի շենքերի վրա:
Համատիրությունները կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական օրենսգրքով, «Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով, ինչպես նաև այլ օրենքներով և իրավական ակտերով ու Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով:
Համատիրության հիմնական նպատակներն են՝
- Բազմաբնակարան շենքի գույքի կառավարումը
- Պետական կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, ինչպես նաև այլ իրավասու մարմիններում բնակարանների սեփականատերերի ընդհանուր շահերի ներկայացնելը և պաշտպանելը
- Կոմունալ ծառայություններ մատուցողների հետ շենքի կառավարման մարմնի կողմից պայմանագրերի կնքումը:
Համատիրությունում գտնվող բազմաբնակարան շենքի (շենքերի) կառույցի որևէ անդամ կարող է լինել համատիրության անդամ: Անդամ դառնալու համար նա պետք է գրավոր կերպով դիմի համատիրության նախագահին կամ կառավարչին՝ կից ներկայացնելով փաստեր կառույցում իր դերի վերաբերյալ: Կառույցի սեփականատերը դառնում է համատիրության անդամ դիմելու օրվան հաջորդող օրվանից:
Համատիրությունը և բնակարանների սեփականությունը
Յուրաքանչյուր սեփականատեր առանձին տիրապետում է իր սեփական բնակարանային միավորը, ինչպես նաև շենքի կամ շենքերի ընդհանուր տարածքների մասնաբաժինը: Անհատ սեփականատիրոջ մասնաբաժինը ընդհանուր տարածքներում չի կարող առանձնացվել որևէ մեկի սեփականությունից, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ համատիրությունների ասոցիացիայի գործողությունը դադարեցվում է: Բնակարանի սեփականատերն ազատ է կառավարել իր սեփական բնակարանը, քանի դեռ նա հարմար է գտնում և կարող է վաճառել կամ վարձով տալ իր միավորը՝ առանց համատիրությունների ասոցիացիայի կամ ինչ-որ մեկի համաձայնության:
Համատիրության հիմնում
Համատիրությունը կարող է ստեղծվել մեկ կամ ավելի բազմաբնակարան շենքերում՝ հիմնադրմամբ: Համատիրության հիմնադիրները կարող են լինել քաղաքացիներ, իրավաբանական անձինք, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետությունը և համայնքները: Բազմաբնակարան շենք կառուցելու նպատակով համատիրությունը կարող է հիմնադրվել մեկ անձի կողմից:
Համատիրություն կազմող շենքերի թիվը չի կարգավորվում օրենքով: Ցանկացած թվով շենքեր կարող են կազմել համատիրության մաս, եթե շենքերից յուրաքանչյուրն ունի իր առանձին բյուջեն:
Համատիրությունը կարող է հիմնադրվել բազմաբնակարան շենքերում, որտեղ կառույցի սեփականատերերի անդամակցության մասնաբաժինը յուրաքանչյուր շենքում կազմում է 50% և ավելի: Համատիրություն ձևավորելու որոշումները պետք է ընդունվեն հիմնադիրների կողմից՝ միաձայն: Օրենքով նախատեսված կարգի համաձայն՝ համատիրությունը ենթակա է պետական գրանցման: Նախքան գրանցումը՝ համատիրության հիմնադիրները պատասխանատվություն են ստանձնում՝ կապված համատիրություն ստեղծելու մասով իրենց ստանձնած պարտավորությունների հետ:
Համատիրություն ստեղծելու մասին պայմանագիր
Համատիրության հիմնադիրները պետք է համատիրություն ստեղծելու մասին պայմանագիր կնքեն: Այդ պայմանագիրը պետք է վավերացվի նոտարի կողմից, եթե հիմնադիրները մասնաբաժին են գնում համատիրությունում՝ ներդնելով իրենց գույքային իրավունքները, կամ Քաղաքացիական օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում:
Այդ պայմանագիրը նաև սահմանում է հիմնադիրների համատեղ աշխատանքների ընթացակարգը, գույքի փոխանցումը համատիրությանը և այդ գույքի կառավարմանը մասնակցության կարգերը: Յուրաքանչյուր հիմնադրի մասնաբաժնի չափը, նրանց իրավունքներն ու պարտականությունները նույնպես սահմանվում են պայմանագրում:
Համատիրության կանոնադրությունը
Համատիրության կանոնադրությունը հիմնադիր փաստաթուղթ է, որը հաստատվում է համատիրության հիմնադիրների կողմից: Կանոնադրությունն ընդունելու որոշումը պետք է անցնի միաձայն: Եթե համատիրության որևէ անդամ, շինության սեփականատեր կամ որևէ այլ մտահոգ շահագրգիռ անձ հետաքրքրված է համատիրության կանոնադրությամբ, ապա նա իրավունք ունի ծանոթանալու դրա հետ: Համատիրության կանոնադրությունը պետք է պարունակի՝
- Համատիրության անվանումը և գտնվելու վայրը
- Համատիրության գործունեության առարկան եւ նպատակները, այդ թվում՝ բիզնես գործունեության հայեցակարգը, որը կարող է իրականացվել համատիրության կողմից
- Համատիրության կառավարման մարմինները, դրանց կազմը և լիազորությունները, այդ թվում՝ համատիրության անդամների ընդհանուր ժողովի լիազորությանը վերաբերող հարցերը
- Համատիրության կառավարման մարմինների գործունեության վերահսկողության իրականացման կարգը
- Համատիրության կառավարման մարմինների կողմից որոշումների ընդունման կարգը, այդ թվում՝ այն հարցերը, որոնց վերաբերյալ որոշումներն ընդունվում են միաձայն կամ ձայների մեծամասնությամբ
- Համատիրության սեփականության ձևավորման և տնօրինման կարգը
- Համատիրության տարեկան հաշվեկշռի հաստատման կարգը
- Հիմնադիրների փայավճարների չափը, համատիրությունում փայավճար ձեռք բերելու կարգը, ինչպես նաև խախտումների դեպքում հիմնադիրների պատասխանատվությունը
- Համատիրության անդամների կողմից համատիրությանը պատճառած վնասների հատուցման կարգը
- Համատիրության կանոնադրությամբ նախատեսված լինելու դեպքում՝ համատիրության պահուստային ֆոնդի չափը
- Համատիրության անդամների իրավունքները և պարտականությունները
- Համատիրությանն անդամակցելու և անդամությունից դուրս գալու կարգը
- Համատիրության լուծարման կարգը
- Համատիրության լուծարման դեպքում դրա գույքի տնօրինման կարգը
